geografie mei 2020

Geografie

mei 2020

Opinie

Amsterdam 1940-1945

Atlas van een bezette stad

De jaren 1940-1945 hebben in Amsterdam vooral sporen nagelaten van deportaties, repressie en verzet, en van de hongerwinter. Minder van luchtbombardementen en grootschalige gevechtshandelingen op de grond, zoals in Rotterdam en in en rond Arnhem. De Atlas van een bezette stad. Amsterdam 1940-1945 koppelt gebeurtenissen en organisaties aan precieze plaatsen van handeling en adressen. Het past bij andere manieren van herinneren die nu in zwang zijn.

Storm Gloria neem hap uit Ebrodelta

Deltagebieden zijn zeer gevoelig voor klimaatverandering. Gaven de storm Gloria en de Ebrodelta daarvan een voorproefje in januari van dit jaar?

klimaatverandering

Spanje

Kennis

De gele hesjes

Sociale geografie van een volkse milieubeweging

De ‘gele hesjes’ vormen nu al anderhalf jaar een opvallende sociale beweging. Ze komen in opstand tegen de ‘verwoestijning’ van grote delen van Frankrijk door de globalisering, en bekommeren zich wel degelijk om het milieu, hún milieu. Milieubeleid heeft alleen succes als het ook de ongelijkheid aanpakt.

milieu

Frankrijk

Opinie

Parijs in vogelvlucht (1870)

Hoe ingrijpend of ernstig sommige gebeurtenissen ook geweest zijn, vroeg of laat lijken ze uit het collectieve geheugen te verdwijnen. Neem de Frans-Duitse oorlog (1870-1871), een korte, maar heftige botsing die meer dan 200.000 militairen en burgers het leven kostte. Nog veel meer mensen raakten gewond. Zoals altijd was de aanleiding ogenschijnlijk futiel en vormde de reeks gebeurtenissen die daarop volgde een complex en achteraf moeilijk te ontwarren krachtenspel, met fatale gevolgen.

KNAG-collectie

Frankrijk

Kennis

Big data in de strijd tegen corona

Covid-19 in China

Op vakantie in Nederland ziet Vera Kranenburg, Yenching Scholar aan de Peking University, hoe covid-19 half februari in China om zich heen grijpt. Van terugkeer is geen sprake. Ze beschrijft de stringente Chinese aanpak in het terugdringen van de verspreiding van covid-19, waarbij privacy van ondergeschikt belang is. Geografisch onderzoek blijkt binnen de aanpak een belangrijke rol te spelen. Een blik op de situatie in China, tot 1 april.

China

Opinie

Jakarta, anders dan je dacht

In Knalpot – Verhalen uit Jakarta deelt Daan Goppel zijn verwondering over andere waarden en normen, over openbaar vervoer, vervuiling, prostitutie en je (on)vermogen daar met open blik naar te kijken. Een korte kennismaking met auteur en boek.

Indonesië

Opinie

Louisiana's plantagewoningen

Tussen 1682 en 1762 maakten de Fransen de dienst uit in ‘La Louisiane Française’, een uitgestrekt gebied tussen de Grote Meren en de Golf van Mexico (zie voor een kaartje Geografie september 2019). Na de Louisiana Purchase (1803) werd La Louisiane Française Amerikaans, inclusief het Franse suikerrietplantagebied in de huidige staat Louisiana. Franse kolonisten hadden het op slavernij gebaseerde plantage systeem geïmporteerd uit ‘hun’ West-Indische eilandbezittingen.

Plaatsen van herinnering in de VS

Verenigde Staten

Kennis

Een Nederlandse gedenksteen op Spitsbergen

Op een uithoek van Spitsbergen, hoog boven de poolcirkel, staat een oude gedenksteen. Onbeschut tegen de elementen siert hij het graf van walvisvaarders op Amsterdameiland. Hoewel, siert? Er is een hoek van afgebroken en de tekst is bijna niet meer leesbaar.

expedities

Spitsbergen

Opinie

Het Kooibosch op Callantsoog

Relict van overstroming en verwaarlozing

Van Alkmaar naar Den Helder is het zo’n 40 kilometer langs het Noordhollandsch Kanaal door een vlak landschap met kleine dorpjes. Namen als Burgervlotbrug, De Stolpen en ’t Zand zeggen veel over wat er te zien valt. Neem je ongeveer halverwege de afslag naar Callantsoog, dan beland je al snel in een levendig kustdorpje. De omvang van Callantsoog en het aantal toeristen en auto’s komen – vooral op een mooie dag – totaal niet met elkaar overeen.

In de kantlijn van het landschap

Opinie

De Bosatlas van de Tweede Wereldoorlog

Een eigentijdse blik

Vanwege het coronaregime verscheen De Bosatlas van de Tweede Wereldoorlog afgelopen maart in stilte. Noordhoff volstond met een drieregelig persbericht. Heel begrijpelijk, maar ook jammer, want de moderne blik op de oorlog verdient juist nu aandacht.

recensie

Opinie

Boeken Geografie mei 2020

Keune, L. Doen wat moet worden gedaan. Herinneringen van Lou Keune
Vriend, E. Eens ging de zee hier te keer. Het verhaal van de Zuiderzee en haar kustbewoners.
Boersema, J.J. Beelden van Paaseiland. Over de duurzaamheid en veerkracht van een cultuur
Haas, H. de, S. Castles & M.J. Miller. The Age of Migration. International Population Movements in the Modern World
Boogaart, E. van den. Vreemde Verwanten. De wereld buiten Europa 1400-1600

recensie